‘Laten we gedeelde vreugde koesteren,’ stelt prof. dr. Cees Hamelink

In september overleed auteur en activiste Barbara Ehrenreich. Zij wees op de keerzijde van de moderne hiërarchische samenleving: het onbegrip voor collectief plezier. Maar waarom is gedeelde vreugde zo belangrijk?

Volgens prof. dr. Cees Hamelink waren zang en dans lange tijd essentieel cultureel erfgoed. Dit veranderde echter met de opkomst van aristocratische samenlevingen, zoals het oude Griekenland. “De hiërarchische orde wilde mensen alleen met massaspektakels en competitieve sporten ‘bij elkaar brengen’. In de aristocratische samenlevingen werd winnen het belangrijkste doel van de Olympische Spelen,” stelt Hamelink. Zo verwerd een van oorsprong collectief evenement tot een individueel spektakel.

Ook nu zijn veel collectieve evenementen in feite individualistisch: we zijn met velen in de disco, maar we dansen alleen. “Dat ‘ieder voor zich’ past naadloos in een sociaal-conservatief beleid dat in Nederland al decennia de boventoon voert,” aldus de professor. Hierdoor wordt een ander niet als bondgenoot gezien maar als bedreiging. En dit komt de sociale cohesie niet ten goede.

Zingen en dansen daarentegen staan voor protest tegen kolonialisme en benadrukken vriendschap. “Het verlies aan, of onderdrukken van collectief plezier is gevaarlijker voor de toekomst van de mensheid dan de wereldwijd oprukkende nationalistische, populistische, neo-nazistische en racistische politieke bewegingen,” stelt Hamelink. Omdat dit soort groeperingen vaak ongelijksoortige eenheden van ontevreden mensen zijn in plaats van een verbonden collectief.

Met Ehrenreichs observaties in het achterhoofd wordt het ook begrijpelijk waarom er zo hard werd ingegrepen tijdens demonstraties tegen de coronamaatregelen, want met collectief plezier kunnen autoriteiten nu eenmaal moeilijk omgaan. “Laten we gedeelde vreugde koesteren,” stelt Hamelink daarom voor.

–