Wordt de stem van de burger nog gehoord? – Max von Kreyvelt met Robert Post en Sander Rutte

Correctie: tijdens het gesprek wordt gesproken over duizend, dat was een verspreking, dat had miljoen moeten zijn.

Met euforie werd in 2018 de nieuwe referendumverordening aangenomen in Noord-Holland. Het zou het de burger veel makkelijker maken om gebruik te maken van het ultieme inspraakmiddel: het referendum.

D66 sprak de wens uit dat “dit stukje Noord-Hollandse bestuurlijke vernieuwing” andere provincies zou inspireren. De PvdA noemde het referendum een “belangrijk instrument” en GroenLinks verkondigde: “Goed nieuws dat op provinciaal niveau de democratie niet wordt verschraald”. Weinig besef hadden ze echter van het feit dat de burger het referendum ook daadwerkelijk zou gaan gebruiken.

Een aantal verontruste burgers richtte namelijk ‘stichting Noord-Holland Referendum,

www.nh-referendum.nl’ op, om burgers mee te kunnen laten beslissen bij ingrijpende beslissingen. Ze verzamelden ruimschoots het aantal benodigde handtekeningen voor een referendum over de Regionale Energie Strategie 1.0, een stemming over de massale uitbreiding van windturbineparken, zonnevelden en biomassacentrales. De steun was overweldigend.

Helaas stelt de democratie in Nederland niet meer voor dan een schijn-democratie.

Want toen daarna het aanvangsmoment aanbrak haakte de gehele coalitie, bestaande uit D66, GroenLinks, de PvdA en de VVD, volledig af. Voor- en tegenstanders van het referendum in de oppositie steunden het initiatief, omdat het referendum nu eenmaal bestaat en omdat de initiatiefnemers aan alle eisen voldeden.

De coalitiepartijen hielden echter vast aan halfbakken argumenten. De uitvoering van de RES zou te “spoedeisend” zijn en GroenLinks impliceerde dat een paar maanden vertraging zou leiden tot overstromingen. De VVD, die het referendum “een speeltje van oppositie en lobbyisten” vindt, bleef consequent en noemde het referendum een “onding”. Hiermee maakt de VVD de diversificatie van het energieaanbod, waar zij zelf voor heeft gepleit, onmogelijk.

Het bezwaar hiertegen is inmiddels ingediend. Op 13 december volgt een nieuwe beslissing over het referenduminitiatief. Indien dit niet tot doorgang van het referendum leidt, zal uiteindelijk een rechter bepalen of “spoedeisendheid” voldoende is om het referenduminitiatief tegen te houden.